Suchergebnisse

Raimond Giard schrijft een alleszins positief waarderende boekrecensie, en voegt daar enkele intrigerende opmerkingen over complexiteit en transdisciplinariteit aan toe. Ondanks deze positieve teneur heb ik de behoefte inhoud en bedoelingen van Kernthema's in de methodologie helder te formuleren. Ik heb in dit boek geprobeerd enkele 'vergeten' centrale onderdelen van het huidige vak van onderzoeker onder de aandacht te brengen. Zo heb ik willen laten zien dat:

In mijn slotreactie houd ik de volgorde aan waarin de diverse stukken zijn geschreven.

'Kwalitatief onderzoek moet kunnen "(…) bijdragen aan een verandering en verbetering van een concrete praktijk" (De Boer & Smaling, 2011, p. 11).' Zo citeren Baarends en Simon, voortaan aan te duiden als 'de auteurs', twee vertegenwoordigers van de mainstream van kwalitatief onderzoek in Nederland. Ze laten er meteen op volgen: 'Ons maakte dat nieuwsgierig naar de aard van de praktijkgerichtheid van kwalitatief onderzoek (…)' (Baarends & Simon, 2017, p. 5).

Reply
Reply
This contribution is a reply to the reaction of Chris Kuiper and Loes Houweling on the article 'De waarde van kwalitatieve strategieën voor het praktijkgericht onderzoek', written by Piet J.M. Verschuren.

The value of qualitative strategies for practice-oriented research
The value of qualitative strategies for practice-oriented research
Mainstream methodology for quantitative and experimental research can't come up to many demands of practice-oriented research. Qualitative research strategies often offer very good opportunities as to the accessibility of the object of practice-oriented research and to the utility of its results. However, what are needed is a fully practice-oriented researcher, as well as a further development of the methodology of qualitative causal research, of phenomenological oriented qualitative research strategies, and of qualitative research as a whole.

Mij verbaasde direct al de titel van dit stuk, die op mij een verwarrende indruk maakte (zie ook de reactie van Harrie Jansen). Een tweedeling kennisgericht versus praktijkgericht is slechts te begrijpen als praktijkgericht onderzoek wordt gelijkgesteld aan actieonderzoek, door Smaling aangeduid als handelingsonderzoek. Actieonderzoek is namelijk de enige mij bekende onderzoeksvorm waar niet kennis het product is, maar waar kennisvorming en actie hand in hand gaan. Alle andere vormen van praktijkgericht onderzoek produceren kennis, die vervolgens door een manager (private organisaties), een beleidsvoerder (publieke organisaties) of de onderzoeker zelf maar dan in een andere rol wordt omgezet in een (strategisch) management, een beleid of een beslissing. Overigens worden met het oog op dit laatste door de onderzoeker in een praktijkgericht onderzoek doorgaans aanbevelingen gedaan en wel in het kader van het doel van het onderzoek (zie ook hierna).

Hieronder schets ik hoe volgens mij in het universitaire onderwijs een basis moet worden gelegd voor kwalitatieve onderzoeksvormen. Daarbij volg ik globaal het 'Wageningse Model'. Hiermee is bedoeld het eerste- en tweedejaars methodologieonderwijs in de maatschappijwetenschappen van de Wageningen Universiteit en Research Centrum zoals dat de afgelopen twee jaar vorm heeft gekregen. In dit 'Wageningse model' leren studenten zowel een kwalitatief als een kwantitatief praktijkgericht onderzoek te ontwerpen (eerste jaar) en uit te voeren (tweede jaar). Daarbij baseren we ons op de uitgangspunten zoals beschreven in KWALON 24 (Verschuren, 2003b). In onderstaande schets ligt het accent op de ontwerpcursus, omdat mijns inziens juist hier de basis wordt gelegd voor het verwerven van feeling voor en competenties in kwalitatieve vormen van onderzoek. Ik laat dit hieronder zien voor de diverse stadia in het ontwerpproces. Daarna behandel ik kort dat deel van de tweedejaars uitvoeringscursus dat betrekking heeft op kwalitatief onderzoek.